ધોરણ 8 વિજ્ઞાન પ્રેક્ટીસ ટેસ્ટ – 1

પાક ઉત્પાદન અને વ્યવસ્થાપન પાઠ પર આધારિત 20 ગુણોની પ્રેક્ટીસ ટેસ્ટ:

પાક (Crop) – પરિચય

પાક: એક જ પ્રકારના છોડને મોટી સંખ્યામાં ઉગાડવાની પ્રક્રિયાને પાક કહેવામાં આવે છે.

 

પાક ઉત્પાદનની પદ્ધતિઓ

પાક ઉત્પાદનમાં નીચેના મુખ્ય તબક્કાઓનો સમાવેશ થાય છે:

1. ભૂમિને તૈયાર કરવી (Preparation of Soil)

• ખેદાણ (Ploughing): ખેતી પહેલા જમીનને પોચી અને ભુરભુરી બનાવવાની પ્રક્રિયા
• સાધનો: હળ (Plough), ખરપિયો (Hoe), દાંતી (Cultivator – ટ્રેક્ટરથી ચાલતું)
• ફાયદા: જમીન હવાદાર બને, પોષક તત્વો મિશ્ર થાય, નીંદણ દૂર થાય

2. રોપણી (Sowing)

• જમીનમાં બીજ વાવવાની પ્રક્રિયા
• ગુણવત્તાપૂર્ણ બીજ: સ્વચ્છ, તંદુરસ્ત, રોગમુક્ત, સારી અંકુરણ ક્ષમતા
• સાધનો: ઓરણી (Traditional Tool), Seed Drill (બીજ સમાન અંતરે પડે)
• ફાયદા: બીજનો વ્યય ઓછો, સમય બચત, અંકુરણ દર વધે

3. ખાતર આપવું (Adding Manure and Fertilizers)

• પાકને જરૂરી પોષક તત્વો પૂરા પાડવા
• કુદરતી ખાતર (Manure): છોડ/પ્રાણીનાં અવશેષથી બને, માટીની રચના સુધારે
• કૃત્રિમ ખાતર (Fertilizers): રસાયણિક (યુરિયા, DAP, NPK), ઝડપી અસર
• ફેરફાર ખેતી (Crop Rotation): જમીનની ફળદ્રુપતા જાળવવા વિવિધ પાક ઉગાડવા

4. સિંચાઈ (Irrigation)

• ખેતરમાં નિયમિત પાણી આપવાની પ્રક્રિયા
• પરંપરાગત પદ્ધતિઓ: મોટ (Chain Pump), ઢેલી (Dhekli), રહાટ (Moat)
• આધુનિક પદ્ધતિઓ:
  • ફુવારા પદ્ધતિ (Sprinkler): વરસાદ જેવું પાણી
  • ટપક પદ્ધતિ (Drip): ઝાડના મૂળ પાસે થોડું પાણી

5. નીંદણ નિયંત્રણ (Weed Control)

• નીંદણ (Weeds): બિનજરૂરી છોડ જે પાકનું પોષણ ખેંચે
• નિયંત્રણ માર્ગો:
  • યાંત્રિક: ખૂરપી (Khurpi) વડે દૂર કરવું
  • રસાયણિક: 2,4-D (નીંદણનાશક) છંટકાવ
  • જૈવિક: કીટકો/ફૂગ વડે નિયંત્રણ

6. લણણી (Harvesting)

• પાક તૈયાર થયા બાદ કાપવાની પ્રક્રિયા
• સાધનો: દાતરડું (Sickle), હાર્વેસ્ટર મશીન
• થ્રેશિંગ (Threshing): દાણા ભૂંસાથી અલગ કરવા
• વિનોવિંગ (Winnowing): પવનથી ફોતરાં દૂર કરવા
• કંબાઇન મશીન: એકસાથે લણણી + થ્રેશિંગ

7. સંગ્રહ (Storage)

• અનાજ/બીજને નુકશાનકારક જીવાણુઓથી બચાવવા
• સ્થાન: કોઠાર (Granaries), સાઈલો (Silo – મોટી ધાતુની ટાંકી)
• સુરક્ષા માટે: નીયન (Neem) પાંદડા, રાસાયણિક દવાઓ

પશુપાલન (Animal Husbandry)

પાક ઉત્પાદન સાથે સંકળાયેલ મહત્વપૂર્ણ વિષય:

 

• પાલતુ પ્રાણીઓને ખોરાક, રહેઠાણ અને દેખરેખ આપવી
• હેતુ: ખોરાક (દૂધ, માંસ), મજૂરી (ખેતી, ગાડી), ઉપોદ્યોગ (ચામડું, ઊન)
• ઉદાહરણ: ગાય, ભેંસ, બકરી, મરઘાં, મધમાખી
• સંકર પ્રજાતિ: વધુ ઉત્પાદન ક્ષમતા ધરાવતી નવી જાતો

મહત્વપૂર્ણ વ્યાખ્યાઓ અને શબ્દકોશ

 

શબ્દ	અર્થ	અંગ્રેજી શબ્દ
ખેદાણ	જમીન ખોદી પોચી બનાવવી	Ploughing
ઓરણી	બીજ વાવવાનું પરંપરાગત સાધન	Seed Drill
સિંચાઈ	ખેતરમાં પાણી આપવાની પ્રક્રિયા	irrigation
નીંદણ	બિનજરૂરી ઉગેલા છોડ	Weeds
થ્રેશિંગ	દાણા ભૂંસાથી અલગ કરવા	Threshing
વિનોવિંગ	પવનથી ફોતરાં દૂર કરવાં	Winnowing
સાઈલો	અનાજ સંગ્રહ માટેની મોટી ટાંકી	Silo

Evalbee એપ્લિકેશનના ફાયદા

Evalbee એપ્લિકેશન NMMS તૈયારી માટે એક શક્તિશાળી સાધન છે જે તમને તમારા OMR જવાબો સ્કેન કરી સીધું પરિણામ મેળવવામાં મદદ કરે છે:

ઉપયોગી લિંક્સ અને સંસાધનો

અનુરૂપતા કસોટીની વધુ સારી સમજ માટે નીચેની લિંક્સનો ઉપયોગ કરો:

• NMMS MAT તૈયારી સામગ્રી
• NMMS જુલાઈ 2025 સંપૂર્ણ મટીરીયલ – બધા પ્રેક્ટીસ પેપર્સ એક જગ્યાએ
• GCERT પાઠ્યપુસ્તકો – અધિકૃત ટેક્સ્ટબુક ડાઉનલોડ

NMMS પરીક્ષા સબંધિત અન્ય પ્રેક્ટીસ પેપર્સ

વધુ પ્રેક્ટીસ માટે અમારા અન્ય મફત પ્રેક્ટીસ પેપર્સ ટૂંક સમયમાં ઉપલબ્ધ થશે: